İki taraf arasında anlaşma, protokol ya da mutabakat gibi yazılı veya sözlü bir sözleşme gerçekleştirildiyse taraflardan sözleşmeye sadık kalmaları beklenir. Yapılan sözleşmelerin amacı her iki tarafın kendisine düşen yükümlülükleri kararlaştırılan şekilde, zamanında ve tam olarak yerine getirmesidir. Burada ahde vefa ilkesi devreye girmektedir. Peki sık sık duyduğumuz ahde vefa kavramı ne demektir? Ahde vefa ne anlama gelmektedir?
Ahde vefa ilkesi, anlaşmaların uygulanmasına esas teşkil eden ilkelerin başında yer almaktadır. Tarafların sözleşmeye bağlı kalması kısaca ahde vefa olarak ifade edilir. Anlaşmayı yapan taraflar anlaşmadaki hükümlerden doğan yükümlülükleri iyi niyet ilkesi ile yani anlaşmanın amacına aykırı davranışlardan ve işlemlerden kaçınarak yerine getirmekle yükümlüdürler.
Tarafların anlaşmaya uymama gibi bir durumları ancak mücbir sebepler kapsamında mümkündür. Örneğin doğal afet gibi durumlardan kaynaklı mücbir sebeplerde, sözleşmeye bağlılık ilkesi geçerli olmaz. Sadece anlaşmalar hukuku açısından değil, uluslararası hukuk sistemi ve diğer hukuk sistemlerinin de uygulanabilmesi açısından ahde vefa ilkesi varlığı tartışılamaz prensipler arasındadır.
Ahde Vefa Ne Zaman Uygulanmaz?
Ahde vefa kavramı, kelime anlamı olarak “sözünde durmak” anlamına gelmektedir. Hemen her konuda yapılan anlaşmalar, bu kapsamda ahde vefa prensibine bağlı kalmalıdır. Gayrimenkul terminolojisinde bu kavram, sözleşmede bulunan şartların taraflarca yerine getirilmesi beklentisi olarak bilinir.
Ahde vefa hukuksal anlamda kullanıldığına sözleşmeye bağlı kalmak anlamına gelmektedir. Hukuki kapsamda ahde vefa, sözleşme ile bağlanmış kişilerin hür iradeleri ile verdikleri sözleri tutmak zorunda olduklarını ifade eder. Ahde vefa ilkesine göre bir sözleşmenin borçluları, yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler.
Ahde vefa, kişilerin yalnızca serbest iradeleri ile verdikleri sözler için geçerli olur. Ahde vefa ilkesinin geçersiz sayılacağı durumları şöyle sıralayabiliriz;
- Sözleşme ile bağlanmış kişinin baskı ya da tehdit altında olması,
- Kişinin kanunen kendi kararlarını veremeyecek durumda olması,
- Kişinin fiilen sözünü yerini getiremeyecek durumlarda (vefat, doğal afet vb.) olması.
Ahde vefa prensibi zamanla değişim gösteren koşullara ya da risk taşıyan olaylara bağlı değildir. Örnekle açıklamak gerekirse toplu konut inşasını üstlenen firmanın uygun fiyatlı çimento bulamaması, firmayı sözleşmeden bağımsız tutmaz. Bunun yanında inşaatın yapılacağı alanda deprem veya sel benzeri doğal afet oluşması gibi durumlarda sözleşmeye bağlılık geçersiz kılınabilir. Bu tür durumlar meydana geldiğinde hukuki anlamda bir tarafın mahvı olarak değerlendirilerek sözleşme tekrar gözden geçirilir.
