Çarpık Kentleşme Nedir?

Çarpık kentleşme; bilhassa Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin en önemli problemleri arasında bulunmaktadır. Herhangi bir yerde yaşanan nüfus patlamasının herkesin tahmin edebileceği gibi olumsuz sonuçları olacaktır. Şehirlerin herhangi bir plan veya proje olmadan kendiliğinden büyümesine çarpık kentleşme adı verilmektedir.

Çarpık kentleşmede insanların ihtiyaçları asla dikkate alınmaz. Bunun yanı sıra, yaşam alanlarının doğal yapısına zarar verilmektedir. Ayrıca, tarihi yapıların dokusunun korunması söz konusu bile değildir. Bu durumun bir sonucu olarak, şehirlerin tarihi, kültürel ve doğal yapısının bozulması söz konusu olmaktadır. Çarpık kentleşmenin etkilerinin azaltılması için bilhassa devletlerin önemli kararlar alması ve uygulaması gerekmektedir.

Çarpık Kentleşme Neden Meydana Gelir?

Çarpık kentleşme; bilhassa göçlerden dolayı meydana gelmektedir. Köyden kente göçlerin bir sonucu olarak hızlı kentleşme meydana gelmiştir. Ancak, bir süre sonra, hızlı kentleşmenin hızlı çarpık kentleşmeye dönüşmesine rastlanmaktadır.

Türkiye’de tarım ve hayvancılığın zarar görmesinden dolayı geçtiğimiz yıllardan bu yana sürekli olarak kente göçler yaşanmıştır. Bu noktada, hükümetlerin doğru bir yerleşme politikası izleyememesinden dolayı bu durumun bir sonucu olarak çarpık kentleşme meydana gelmiştir. Şehre göç etmenin zorlaştırılması gerekirken tam aksine kolay hale getirilmesi ve özendirilmesi söz konusu olmuştur. İmar afları ve arsa dağıtıp tapu verme sürecinin bu konuda etkili olduğunu ifade edebiliriz. Sonuç olarak, yerleşme planlarının nüfusun ihtiyaçlarının karşılanması noktasında yetersiz kaldığı bilinmektedir.

Çarpık Kentleşmenin Sonuçları Nelerdir?

Çarpık kentleşme yüzünden her şeyden önce toplumsal huzurun kaçtığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra, ciddi bir çevre kirlenmesi meydana gelmektedir. Ayrıca, tarihsel, kültürel ve doğal değerlerin yok olmasına rastlanmaktadır. Tüm kaynakların bilinçsizce kullanılmasının bir sonucu olarak kaynak israfı meydana gelmiştir. Ayrıca, verimliliğin düşmesinin de çarpık kentleşmenin bir sonucu olduğunu söylemek gerekir.

Çarpık kentleşme; her alanda kendisini göstermektedir. Verilen hizmetlerin aksaması söz konusu olmaktadır. Bunun yanı sıra, suç oranlarının artmasının bir sonucu olarak toplumsal huzur ve insanların birbirine duyduğu güven zedelenmektedir. Son olarak, çarpık kentleşme yüzünden devletin düzeninin bozulacağını da öngörmek gerekir. Türkiye gibi ülkelerin çarpık kentleşme sorununa bir an önce çözüm bulması şarttır.

Çarpık Kentleşmenin Topluma Maaliyeti

Kentlerin gelişmesi artık yalnızca o kentte yaşayanların meseleyi olmaktan çıkmıştır. Eğri kentleşmenin yarattığı meseleler, tüm ülke ekonomisini ve cemiyetsel sulhu negatif etkilemektedir.
Kent merkezleri her bakımdan tıkanmakta ve yaşanmaz gidişata gelmektedir.

Erişimin tıkanması ve işlememesi, büyük zaman, işgücü, para kaybına neden olmakta, bu da merkezden kaçışı süratlendirmektedir. Kentler bu sebeple de daha çok dağılmakta, merkezdeki büyük stoğu atıl kalmaktadır.

Kent işgücünün büyük bir yüzdesi, kent hudutlarının çok dışındaki uzak mesafelerden gidip gelmek zorundadır. Kente yeni göç eden popülasyonun etraftaki kumpassız yerleşmesi, her türlü insanca hayata şartından uzak, altyapısız, dizboyu balçık ya da toz içinde kent parçaları yaratmaktadır.

Başlangıçta masum bir barınma çözümü gibi görünen tek katlı gecekondular, zaman içinde spekülasyon vasıtayı olarak yerlerini beş altı katlı apartmanlara vazgeçmekte, şehir etrafında şehri boğan sıhhatsiz, yoğun yerleşmeler oluşturmaktadır. Bunun neticesinde sadece görünüş çirkinliği değil, mutsuz, tedirgin, cemiyete hatta kendilerine düşman sıhhatsiz bir cemiyet yaratılmaktadır.

Böyle bir cemiyetin üretken ve bereketli olması beklenemeyeceği gibi, sıhhatli insan kaynağına katlanmayan bir kalkınmanın asıllaştırılamayacağı da sarihtir.

• Eğri kentleşmenin neticede,
• Cemiyetsel mutsuzluğa,
• Etraf kirlenmesine,
• Tarihsel, kültürel ve natürel bedellerin yok olmasına,
• Verim kaybına,
• Kaynak israfına,
• Hizmetlerin topallamasına,
• Asayişsizliğe, güvensizliğe,
• Devlet kumpasının kurulamamasına,
• Gelişmeyle doğan kent rantlarının kamu dışında yağmalanmasına,

neden olduğu artık herkesçe öğrenilmelidir.