Sık sık karşımıza çıkan altyapı kavramı, bir yerleşim yeri veya bir yapı için oluşturulmuş olan kanalizasyon, yol, su, doğalgaz, peyzaj, elektrik, ulaşım gibi tesislerin geneline verilen isimdir. Hem ekonomik hem de yaşam kalitesi yönünden önem taşıyan altyapı hizmetleri ile ilgili 3194 sayılı İmar Kanunu’nda yer alan ilgili maddede şu ifadeler yer alır:
“Toplu mesken alanlarında, ilgili şahıs veya kurumlarca ilgili idarenin izni ile bütünü inşa ve ikmal edilen teknik altyapının iki tarafındaki diğer parsellerin sahiplerinden, kendi parsellerine isabet eden bedel alınmadıkça, kendilerine yapı ruhsatı verilmez.”
Belediyeler tarafından onaylı olarak, projesine göre ilgili kişi veya kurumlarınca yapılmış olan toplu yaşam alanlarının altyapı tesislerinde belediyece altyapı hizmetleri nedeniyle hiçbir bedel talep edilmez.
Genel olarak kamu yararının gözetilmesi için yapılan altyapı hizmetleri konusunda bazı altyapı hizmetlerinin sunumu, diğer mal ve hizmetlerin sunumuna da olanak sağlıyor. Örnek vermek gerekirse, ulaştırma hizmetleri, başka bazı kamu hizmetleri ile birleşik mal niteliğinde olabilir. Kamu hizmetine verilen öncelik, hizmetin sağlanması için gerekli olan yolun da bir birleşik ürün olarak yapılmasını gerektirebiliyor. Savunma, iç güvenlik, sınırları koruma, sağlık ve eğitim hizmetlerini görmek için, devlet yurdun çeşitli köşelerine ve yurttaşlara ulaşmak durumundadır.
Altyapı hizmetleri, kendi içinde maddi veya ekonomik altyapı olarak adlandırılan kategorileri kapsar. Buna göre ekonomik altyapı; su ve kanalizasyon, enerji, gaz boru hattı, telekomünikasyon, katı atık toplama ve imhası alanlarındaki hizmetleri; barajlar, sulama kanalları veya yollara yönelik bayındırlık hizmetlerini ve demiryolları, kent içi ulaşım, limanlar ve suyolları ile havaalanları gibi ulaşım hizmetlerini içerir.
Altyapı Hizmetlerinde Hizmet Bedeli Ne Demektir?
Altyapı hizmetleri söz konusu olduğunda bireysel tüketimden çok ortak tüketim gündeme gelmektedir. Bundan dolayı altyapı hizmetlerinden yararlanılması sonucunda hizmetin miktarında bir azalma olmaz. Tüketiciler altyapı hizmetlerinden aynı anda faydalanmaya devam ederler.
Çoğunlukla altyapı hizmetlerinde hizmetten yararlananların hizmetin bedelini ödemesi söz konusudur. Bundan kaynaklı olarak bu tür hizmetler yarı özel mal veya ücretli mal sınıflandırması içerisinde bulunurlar. Altyapı hizmetlerinde belirli bir tutar karşılığında sunulmasından dolayı tüketimden dışlama mümkün olabilmekle birlikte, aynı zamanda bedava sunumu da mümkündür.
